Trẻ nhỏ như tờ giấy trắng, và người lớn chính là những “ngòi bút” đầu tiên vẽ nên hình hài nhân cách của con. Trong quá trình nuôi dạy trẻ, ba mẹ thường tập trung vào những lời răn dạy mà quên mất rằng chính hành vi, thói quen hàng ngày của mình mới là thứ con quan sát và học theo đầu tiên.

Thực tế, không ít phụ huynh vô tình truyền cho con những thói quen xấu, ảnh hưởng lâu dài đến thái độ, hành vi và quá trình hình thành nhân cách của con, đặc biệt là trong giai đoạn con từ 0–6 tuổi – giai đoạn vàng của giáo dục sớm. Vậy những thói quen xấu nào con dễ bắt chước nhất từ ba mẹ? Làm sao để điều chỉnh hành vi của mình khi nuôi dạy con? Hãy cùng UCMAS Việt Nam tìm hiểu trong bài viết sau!

1. Sử dụng điện thoại quá mức

Khi ba mẹ thường xuyên sử dụng điện thoại và thiết bị điện tử, đặc biệt là trong thời gian ở nhà, con sẽ cảm thấy mình bị bỏ rơi và không được quan tâm. Điều này khiến trẻ dễ hình thành thói quen lệ thuộc vào thiết bị điện tử, dẫn đến giảm khả năng tập trung, ít vận động và hạn chế kỹ năng giao tiếp.

Để khắc phục, ba mẹ nên hạn chế sử dụng điện thoại trước mặt con, đặc biệt trong giờ ăn và lúc sinh hoạt chung. Hãy ưu tiên các hoạt động tương tác như đọc sách, chơi trò chơi để gắn kết với con nhiều hơn.

2. Thường xuyên nói lời tiêu cực

Việc cha mẹ sử dụng ngôn ngữ tiêu cực, nói tục hoặc chửi thề thường xuyên sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến cách con giao tiếp. Trẻ dễ bắt chước và coi đây là cách biểu đạt bình thường, từ đó dẫn đến việc sử dụng lời lẽ thô lỗ, thiếu kiểm soát cảm xúc trong giao tiếp với người xung quanh.

Ba mẹ nên làm gương bằng cách sử dụng ngôn từ tích cực, lịch sự trong mọi tình huống, đồng thời hướng dẫn con hiểu rằng lời nói có sức ảnh hưởng rất lớn đến cảm xúc của người khác.

3. Không đúng giờ, thiếu kỷ luật về thời gian

Nếu ba mẹ thường xuyên trễ hẹn, bỏ qua lịch trình đã cam kết thì con cũng dễ học theo thói quen này, dẫn đến sự lười biếng và thiếu tinh thần trách nhiệm. Việc không tôn trọng thời gian khiến trẻ gặp khó khăn trong học tập và sinh hoạt.

Giải pháp là thiết lập các khung giờ cố định trong ngày, từ giờ ăn, ngủ đến giờ học, và nghiêm túc thực hiện cùng con. Ba mẹ cũng nên trò chuyện với con và dạy con về tầm quan trọng của việc đúng giờ, cũng như về hậu quả khi trì hoãn.

4. Trì hoãn và hay viện lý do 

Ba mẹ thường xuyên trì hoãn công việc hoặc hay viện cớ để tránh thực hiện trách nhiệm sẽ khiến trẻ dễ học theo, hình thành thói quen thiếu chủ động, lười biếng. Trẻ sẽ nghĩ rằng chỉ cần biện minh là có thể né tránh nghĩa vụ.

Cách tốt nhất để khắc phục là ba mẹ nên làm gương trong việc hoàn thành nhiệm vụ đúng hạn, đồng thời rèn luyện cho con sự chủ động trong học tập và sinh hoạt hàng ngày.

5. Chê bai người khác trước mặt con

Khi ba mẹ có thói quen phán xét, nói xấu hoặc chỉ trích người khác trước mặt con, trẻ dễ hình thành xu hướng đánh giá người khác một cách tiêu cực và phiến diện. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cảm thông, lòng nhân ái và thái độ sống tích cực của trẻ.

Để con phát triển cái nhìn bao dung và khách quan, ba mẹ cần tránh thể hiện thái độ tiêu cực với người khác trước mặt con, thay vào đó hãy chia sẻ những câu chuyện mang tính xây dựng, khuyến khích con hiểu và thông cảm cho người khác.

6. Hứa suông, nói mà không làm 

Việc ba mẹ hứa với con nhưng không thực hiện khiến trẻ dần đánh mất niềm tin, đồng thời cũng hình thành tư duy rằng việc thất hứa là chuyện bình thường. Trẻ dễ trở nên thiếu trách nhiệm với lời nói và hành động của mình.

Ba mẹ cần học cách cân nhắc kỹ trước khi hứa và chỉ nói khi thực sự có thể thực hiện. Việc giữ lời hứa sẽ giúp trẻ học được tính trung thực và tinh thần trách nhiệm.

7. Lười biếng, thiếu hoạt động thể chất 

Nếu cha mẹ thường xuyên ở nhà chỉ xem TV, sử dụng điện thoại mà ít vận động, con sẽ không có hình mẫu tích cực để noi theo. Điều này có thể khiến trẻ thụ động, ít vận động và dễ gặp các vấn đề về sức khỏe, đồng thời giảm khả năng tập trung và bớt đi sự tò mò để khám phá thế giới xung quanh.

Giải pháp là ba mẹ nên dành thời gian tham gia các hoạt động thể chất cùng con như đi bộ, đạp xe, chơi thể thao… Việc vận động không chỉ tốt cho thể chất mà còn giúp tăng cường kết nối gia đình.

8. Không tuân thủ quy tắc, luật lệ 

Nếu ba mẹ thường xuyên vi phạm luật lệ như vượt đèn đỏ, không đeo dây an toàn khi lái xe, hoặc làm sai nhưng coi đó là chuyện nhỏ thì con sẽ dễ nghĩ rằng không cần tôn trọng quy tắc. Trẻ sẽ thiếu ý thức trách nhiệm và dễ bị lệch chuẩn đạo đức.

Ba mẹ cần nghiêm túc tuân thủ luật lệ trong mọi tình huống và giải thích cho trẻ hiểu tại sao việc tuân thủ quy tắc lại quan trọng để đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng.

9. Thường xuyên phàn nàn 

Khi cha mẹ liên tục than vãn về công việc, cuộc sống hoặc trách móc người khác, trẻ sẽ hấp thụ lối tư duy tiêu cực này. Con dễ nhìn mọi việc dưới góc nhìn bi quan, thiếu lạc quan và khó đối mặt với thử thách. Hoặc nghiêm trọng hơn, con sẽ dễ có xu hướng đổ lỗi và trách móc mọi người hoặc hoàn cảnh khi gặp phải khó khăn.

Ba mẹ nên học cách chia sẻ những trải nghiệm tích cực, tập trung vào giải pháp thay vì vấn đề, từ đó giúp trẻ hình thành thái độ sống tích cực và khả năng đối diện với khó khăn một cách kiên cường.

10. Bạo lực hoặc giải quyết vấn đề bằng hành vi tiêu cực

Khi gặp mâu thuẫn hoặc căng thẳng, nhiều cha mẹ có xu hướng quát mắng, thậm chí có hành vi bạo lực để xử lý tình huống. Đây là hành vi rất dễ để trẻ nhỏ quan sát và ghi nhớ. Nếu thường xuyên chứng kiến cách giải quyết vấn đề bằng la hét hay bạo lực, con sẽ học theo cách phản ứng đó mỗi khi gặp khó khăn.

Hậu quả là trẻ dễ nổi nóng, mất kiểm soát cảm xúc và khó phát triển được kỹ năng giao tiếp tích cực hay giải quyết xung đột một cách hợp lý trong tương lai. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến mối quan hệ bạn bè mà còn tác động tiêu cực tới quá trình hòa nhập của trẻ khi bước vào lớp 1 – môi trường cần rất nhiều sự hợp tác, bình tĩnh và tôn trọng lẫn nhau.

Để hạn chế điều này, cha mẹ nên học cách kiểm soát cảm xúc và thể hiện cách xử lý vấn đề một cách điềm tĩnh, tích cực trước mặt con. Hãy dạy con biết cách lắng nghe, trao đổi cảm xúc bằng lời nói và tìm giải pháp thay vì phản ứng tức giận hay bạo lực.

Kết luận

Những thói quen hàng ngày của ba mẹ, dù là vô tình, cũng có thể ảnh hưởng sâu sắc đến nhận thức và hành vi của trẻ nhỏ. Ở giai đoạn tiền tiểu học – khi con đang quan sát, học hỏi và hình thành nhân cách đầu đời – việc ba mẹ làm gương và nuôi dạy con đúng cách là yếu tố quyết định. Thay vì chỉ nhắc nhở con thay đổi, hãy bắt đầu từ chính những điều ba mẹ có thể điều chỉnh mỗi ngày. Một môi trường tích cực, kỷ luật nhưng yêu thương sẽ giúp con lớn lên với nền tảng tốt cả về tư duy, hành vi và kỹ năng sống.

Thông qua những nội dung trong bài viết, UCKid hy vọng rằng ba mẹ sẽ có thêm những kinh nghiệm hữu ích để hành trình giáo dục tại nhà trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.

Nếu ba mẹ đang tìm kiếm sự hỗ trợ đáng tin cậy, hãy để UCKid đồng hành cùng ba mẹ để giáo dục sớm cho con đúng cách. UCKid là chương trình giáo dục tiền tiểu học được thiết kế đặc biệt dành cho trẻ từ 4-6 tuổi. Ứng dụng phương pháp P-E-G hiện đại (Học qua Dự Án – Trải Nghiệm – Trò Chơi), UCKid tạo ra một môi trường học tập thú vị và hiệu quả, nơi trẻ vừa học vừa chơi, phát triển toàn diện về trí tuệ, kỹ năng và cảm xúc.